via Alexis Pabello
Sa bawat patak ng ulan, may kasamang kwento ng lamig, gutom, at takot. Sa Barangay Pandan Mahawak, Medellin, Cebu, ang mga residente ay natutulog sa ilalim ng plastik—hindi dahil sa kagustuhan, kundi dahil sa kawalan ng pagpipilian. Mula nang yumanig ang lupa noong Setyembre 30, naging tanawin na ang mga pamilyang nakahimlay sa lupa, binabalot ng plastik na tila yakap ng desperasyon at pag-asa. Sa gitna ng dilim, ang tanging liwanag ay ang pananalig na darating ang araw na muling magkakaroon sila ng bubong na tunay.
Sa gitna ng katahimikan ng gabi, tanging hampas ng ulan at pagaspas ng plastik ang maririnig. Doon, sa malamig na kalsada ng Medellin, may mga batang yakap ang kanilang mga magulang—hindi para sa lambing, kundi para sa init. May mga ina na pilit pinupunasan ang tubig-ulan sa noo ng anak, habang ang mga ama nama’y nakatingin sa kawalan, hawak ang plastik na parang panangga sa isang mundong tila kinalimutan sila.
Hindi ito pelikula. Hindi ito eksena sa teleserye. Ito ang realidad—ang kwento ng mga Pilipinong nagigising sa ulan at natutulog sa panganib. Walang bubong. Walang sapat na tent. Walang katiyakan kung saan hahantong ang bukas.
Matapos ang lindol, mahigpit na ipinag-utos na huwag muna silang bumalik sa kanilang mga bahay. Ngunit saan sila pupunta kung ang gobyerno ay kulang sa camping tent, kulang sa maayos na evacuation center, at kulang sa pagkalinga? Muli, ang mahihirap ang pinakanasasalanta—habang ang mga may kapangyarihan ay patuloy sa pagkupas ng mga pangako.
Ang larawang kuha noong Oktubre 1, sa gitna ng malakas na ulan, ay naging simbolo ng pagtitiis sa lipunang manhid sa kirot ng iba. Isang plastik—na sa mata ng iba ay basura—ang naging sagisag ng kanilang pag-asa. Sa ilalim ng manipis na pantakip, may pusong tumitibok, may pamilyang lumalaban, may mga Pilipinong ayaw sumuko.
Ngunit hanggang kailan? Hanggang kailan magiging normal sa atin ang ganitong eksena—mga taong walang tirahan, mga batang ginagawang kumot ang plastik, mga inang inuulan habang yakap ang anak? Hindi dapat ganito. Hindi dapat ito ang “normal.”
Ang bawat tent na hindi dumarating, bawat ayuda na nauubos bago makarating sa kanila, at bawat lider na manhid sa tawag ng bayan—lahat iyon ay sugat sa sistemang dapat sana’y pumoprotekta sa mamamayan.
Kung may malasakit at tunay na serbisyo, dapat walang Pilipinong natutulog sa ulan. Hindi lang ito kuwento ng mga taga-Pandan Mahawak. Ito ay larawan ng Pilipinas—isang bansang sanay sa pagbangon, ngunit pagod na sa paulit-ulit na pagbagsak.
Ang mga plastik na bumabalot sa kanila ay hindi lamang panangga sa ulan, kundi simbolo ng sistemang matagal nang butas. Sistemang may pusong plastik—malamig, manipis, at madaling mapunit.
Kailan tayo gigising? Kailan natin tatapusin ang kulturang puro pangako ngunit kulang sa gawa? Hindi sapat ang awa—kailangan ng pagbabago. Hindi sapat ang tulong kapag sakuna na—kailangan ng lider na maagap bago pa man dumating ang unos.
Pumili tayo ng mga pinunong tunay na may malasakit, hindi lamang tuwing kampanya. Mga lider na hindi magpapadala ng kamera para magpa-picture, kundi magdadala ng bubong, pagkain, at pag-asa. Sapat na ang mga gabi ng lamig at ulan. Sapat na ang mga plastik na kumot. Ang kailangan ng bayan ay gobyernong may puso, hindi plastik.
Sa huling patak ng ulan, may mga batang magigising muli sa lamig ng lupa. May mga inang pipilitin pa ring ngumiti sa gitna ng takot. May mga amang tatahimik lang, ngunit sa kanilang mga mata ay bakas ang pagod ng isang bansa.
Ngunit sa ilalim ng plastik na iyon—sa manipis na harang laban sa ulan—nakatago ang pinakamakapal na sandata ng Pilipino: ang pag-asa.
